Wat is een hernia of discushernia?

Een hernia of een discushernia is een uitstulping (of uitpuiling) van een tussenwervelschijf, waarbij de buitenste kraakbeenringen (annulus) van de wervelschijf doorgescheurd zijn. Hierdoor kan de gelachtige vloeistof van de zachte kern (nucleus) uit de discus ontsnappen. Een discushernia kan het ruggenmerg of de omliggende zenuwwortels raken, waardoor deze zenuwen geïrriteerd raken en er een radiculaire pijn ontstaat. Deze pijn treedt specifiek op in het verloop van de zenuw en gaat vaak gepaard met tintelingen en soms zelfs uitval van het gevoel of van de spierfunctie.

Waar komt een hernia meestal voor?

Een hernia ontstaat meestal ter hoogte van de onderste lendenwervels, meer bepaald tussen de vierde en de vijfde lendenwervel (L4-L5) of tussen de vijfde lendenwervel en het heiligbeen (L5-S1). Dit is logisch: aangezien het zwaartepunt van het lichaam vóór de vijfde lendenwervel (L5) ligt, komen de grootste krachten bij het buigen op deze zone. Daarom is correct tillen zo belangrijk. 

90% van alle hernia’s komt dan ook in de lage rug voor (lumbale hernia). De overige 10% van de hernia’s bevindt zich hoger en dan meestal in de nek (cervicale hernia). Een hernia kan ook optreden ter hoogte van de borstwervelkolom of thoracale wervelkolom (thoracale hernia). Dit type hernia komt zelden voor.

Symptomen van een hernia

De meest typische symptomen van een hernia zijn pijn in het bekken en de lenden. Hoesten, niezen en persen kunnen de pijn doen toenemen, omdat de druk in de wervelkolom verhoogt. Ook pijn in de onderrug en nekpijn zijn vaak voorkomende klachten bij deze discusaandoening.

Niet elke hernia geeft aanleiding tot pijn. Vaak is men er zich zelfs niet van bewust dat er een probleem is. Of de pijn ebt weg en er wordt geen aandacht meer aan de oorzaak besteed. Pijn treedt pas op als een zenuw wordt geraakt door de uitpuilende discus.

Lumbale hernia symptomen

Een hernia in de onderrug komt dus het vaakst voor en wordt een lumbale hernia genoemd. Een lage rughernia geeft niet altijd pijnklachten. Meestal ontstaan uitstralende pijnklachten pas wanneer er door de hernia een ontstekingsreactie veroorzaakt wordt aan een nabijgelegen zenuwwortel.

Enkele symptomen van een lumbale hernia:

• Pijn in de onderrug
• Uitstralingspijn in het been en/of de voet
• Tintelingen in het been en/of de voet
• Slapend gevoel in het been en/of de voet (gevoelsvermindering)
• Gevoelsstoornissen in het zitvlak, de heupen en/of bil
• Spierzwakte
• Verlamming van het been (in ernstige gevallen)

Nekhernia symptomen

Wanneer een zenuwwortel in de nek bekneld raakt, spreken we van een nekhernia of cervicale hernia, die zich uiteraard manifesteert tussen een van de nekwervels.

Enkele symptomen van een nekhernia:

• Nekpijn
• Pijn in de schouders
• Hoofdpijn
• Duizeligheid
• Uitstralingspijn in de arm
• Krachtverlies in de arm en/of hand
• Tintelingen in de arm en/of hand
• Slapende arm en/of hand (gevoelsvermindering)
• Verlammingsverschijnselen (in ernstige gevallen)

Thoracale hernia symptomen

De borsthernia of thoracale hernia is een hernia die ter hoogte van de borstwervelkolom optreedt. Dit komt heel zelden voor. Waarschijnlijk is de beperkte beweeglijkheid van de borstwervelkolom de voornaamste reden waarom borsthernia’s zo zeldzaam zijn. Een andere reden is dat de tussenwervelschijven van de borstwervelkolom kleiner en platter zijn dan die van de halswervel- en de lendenwervelkolom. Artsen stellen vast dat minder dan een half procent van alle herniaoperaties borsthernia-ingrepen zijn.

Enkele symptomen van een borsthernia:

• Pijn in het midden onder de schouderbladen
• Uitstralende pijn naar een rib
• Verminderd gevoel links of rechts op de borstkas

Wanneer dit type hernia een beknelling in het ruggenmerg veroorzaakt, zijn de mogelijke gevolgen vaak ernstiger:

• Krachtvermindering in de benen
• Spasticiteit van de benen
• Gevoelsverlies van delen van de romp en de benen
• Incontinentie

Oorzaken van een hernia

De ene persoon heeft genetisch meer kans op het krijgen van rug- en discusproblemen zoals hernia dan iemand anders. Dit komt doordat het weefsel waaruit de tussenwervelschijf bestaat minder stevig is en discusdegeneratie, het structuur verliezen van de discus, sneller optreedt.

Een hernia ontstaat wanneer de annulus of ring van kraakbeen rond de nucleus, de geleiachtige massa binnenin de tussenwervelschijf, scheurt. Een discushernia is een verder gevorderd stadium van een discusprotrusie. De gelachtige vloeistof van de nucleus baant zich een weg naar de buitenkant van de tussenwervelschijf. Door het minder stevig worden van de wervelschijf, kan deze naar achteren uitpuilen daarbij een zenuw rakend.

Microscopische scheurtjes in de kraakbeenringen van de tussenwervelschijf ontstaan door veelvuldige verkeerde belasting. Door bijvoorbeeld te tillen vanuit de rug en niet door de benen te gaan.

 Mogelijke oorzaken van een hernia:

• Veelvuldig (jarenlang) slechte houdingen aannemen
• Zware last verkeerd tillen vanuit de rug
• Een last tillen en tegelijk een draaiende beweging maken vanuit de romp
• Hevige hoest- of niesbui
• Een zware impact zoals een auto-ongeluk
• Heel weinig afwisseling in lichaamshouding met discusbulging tot gevolg
• Genetische zwakte in de tussenwervelschijven

De behandeling van een hernia

Medicatie

In veel gevallen gaan de klachten na enkele weken vanzelf weer over. Daarom heeft een conservatieve behandeling van pijnmedicatie, ontstekingsremmers, gedoseerde rust en in beweging blijven de voorkeur. Dit kan aangevuld worden met kinesitherapie. 

Kinesitherapie

Gerichte oefeningen op de probleemzone zijn de regel. Een tussenwervelschijf kan niet genezen van een hernia, maar de klachten kunnen weggenomen of verminderd worden.

In een eerste fase tracht de kinesitherapeut de druk op de onderste tussenwervelschijven (bij een lumbale hernia) te verlagen, zodat de uitstulping wordt teruggedrongen. Daarnaast leert de patiënt hoe hij zijn rug enkel in de sterkste stand kan belasten. De rug-, buik- en bekkenbodemspieren worden versterkt.

Ook bij een nekhernia is het belangrijk om in beweging te blijven, om verzwakte spieren tegen te gaan. De kinesitherapeut leert oefeningen aan om de beweeglijkheid van de nek en de spierkracht te verbeteren. 

Er wordt vaak ook aandacht besteed aan houdingscorrigerende oefeningen, deze dragen bij aan een goed herstel. 

Laat u steeds adviseren door uw arts en kinesitherapeut. Het heeft enkel zin om de juiste oefeningen te doen voor uw situatie, correct uitgevoerd en met een gepaste intensiteit.

Infiltratie

Bij hevige pijn of uitstalingspijn kan men overgaan tot een epidurale infiltratie. Dit is een injectie van cortisone en lokale verdoving rond de pijnlijke zenuwwortel. Dit heeft als doel om de pijn te verminderen en plaatselijk de ontsteking en zwelling weg te nemen. 

Operatie

Heel zelden gaat men over tot een operatie. Bij onhoudbare pijn of als de klachten na 6 tot 12 weken onvoldoende afgenomen zijn, is een operatie te overwegen. 

Preventief

Vroeg begonnen is half gewonnen. Hoewel een hernia niet altijd kan worden voorkomen, bewijst een preventieve discushernia behandeling in vele gevallen haar nut.

Preventie als argument is niet voor elke persoon overtuigend genoeg, wat ergens te begrijpen valt. Toch kan men door lichte rugproblemen echt aan te pakken zwaardere letsels of discusproblemen tussen andere wervellichamen vermijden.

Verschillende rugklachten, waaronder rugpijn, kunnen worden afgewend door een efficiënte training van de rug- en buikspieren. Wanneer deze spieren afdoende zijn getraind, vormen ze een sterk korset dat voorkomt dat de patiënt last krijgt van rugpijn. Door een zwak spierstelsel rondom de wervelkolom komt overbelasting en ook discushernia meer voor.

Praktische tips voor de herniapatiënt

• Neem gedoseerd rust, maar blijf ook voldoende in beweging.
• Buig de rug geregeld naar achter, vanuit een rechtstaande houding met gespreide en gestrekte benen.
• Vermijd een langdurige slechte zithouding, vermijd ook te lang stilstaan. Wissel regelmatig van houding. 
• Ga bij het tillen goed door de benen en let op een rechte rug.
• Wees extra waakzaam bij hoesten en niezen. Zorg ervoor dat u tijdens deze toestand steeds een rechte houding aanneemt.
• Raadpleeg een kinesitherapeut om te weten welke houdingen wel of niet geschikt zijn in uw dagelijks leven.

Een herstellende nachtrust

Het spreekt voor zich dat herniapatiënten door de rugpijn en de uitstralingspijn vaak slecht slapen. Tot slot kan de druk op en de slijtage aan de lumbale wervelzuil plaatselijk een ontsteking veroorzaken en zelfs de zenuwwortel beschadigen, met mogelijke ochtendstijfheid, verlamming of zelfs gevoelsstoornis tot gevolg.

Het Dorsoo ACTIVE+ slaapsysteem, met ergonomische lattenbodem en matras, zorgt in eerste instantie voor een correcte ondersteuning en een veel grotere relaxatie van rugspieren. Door de correcte slaaphouding kunnen de tussenwervelschijven maximaal vocht en voedingsstoffen opnemen. In een juiste slaaphouding liggen zal meestal zorgen voor minder zenuwpijn. Zo kan de herniapatiënt met gevoelig minder rugpijn slapen en verhoogt zijn slaapkwaliteit gevoelig.

Het is essentieel bij een wezenlijk rugprobleem om zowel fysiek als mentaal goed te recupereren tijdens de nacht. Zo kan er overdag ook beter gewerkt worden aan het herstel.

Meer lezen over hernia?

• Hoe slapen met een hernia?
• Cortisone bij rugpijn: wat zijn de voordelen en bijwerkingen?
• Stamceltherapie bij hernia