Wat is reuma?

Reuma is een verzamelnaam voor een groot aantal ontstekingsachtige aandoeningen die het bewegingsapparaat en de omliggende weefsels en structuren beschadigen. Naar schatting 15 procent van de bevolking krijgt ooit te maken met reuma. De ziekte komt vaker bij vrouwen voor dan bij mannen. Reuma kan op elk moment in het leven opduiken, maar treedt vaker op bij volwassenen dan bij kinderen.

Naar schatting 15 procent van de bevolking krijgt ooit te maken met reuma.

“Reumatische ziekten” manifesteren zich vooral in de gewrichten, maar kunnen ook op andere plaatsen in het lichaam optreden, zoals aan botten, spieren, zenuwen en het kraakbeen. Een beschadiging die het onmiddellijke gevolg is van een ongeval is geen reuma.

Er bestaan heel wat verschillende vormen van reumatische aandoeningen. De meest bekende zijn reumatoïde artritis (RA) en artrose. Over het algemeen spreekt men van vier reumatypes: ontstekingsreuma’s, slijtagereuma’s, wekedelenreuma’s en skeletreuma’s. De oorzaak, de klachten en het verloop van de ziekte zijn bij elk reumatype verschillend.

De symptomen van reuma

In het algemeen kan reuma leiden tot diverse (langdurige) pijnen en stijfheid van de gewrichten. Ter hoogte van deze gewrichten kan de patiënt ook zwellingen, tintelingen en roodheid ervaren.

Maar de symptomen hangen ook samen met het type reuma. Reuma is immers een verzamelnaam voor meer dan tweehonderd verschillende aandoeningen. Aangezien er zoveel verschillende types reuma bestaan, onderscheidt de medische wereld vier hoofdcategorieën.

1. Ontstekingsreuma’s

Een ontstekingsreuma is een type reuma waarbij de gewrichten gedurende een lange periode ontstoken zijn. Het meeste bekende ontstekingsreuma is artritis, ook wel reumatoïde artritis (RA) genoemd. Deze auto-immuunziekte kenmerkt zich door een infectie van de gewrichten over het volledige lichaam. Een andere vaak voorkomende ontstekingsreuma is de ziekte van Bechterew (Morbus Bechterew). Deze erfelijke aandoening, die voornamelijk jonge mannen treft, verwijst naar een chronische gewrichtsontsteking die zich voornamelijk in de zone “wervelkolom-heiligbeen-bekken” manifesteert. Als gevolg van deze aandoening kunnen de wervels in de rug vastgroeien.

De ziekte van Bechterew is een erfelijke aandoening die voornamelijk jonge mannen treft.

De ontstekingsreuma jicht ontstaat wanneer urinezuur zich ophoopt in het lichaam. Wanneer de nieren onvoldoende werken, blijft er te veel urinezuur in het bloed. Hierdoor ontstaan er inflammaties op de gewrichten. Onder ontstekingsreuma’s vallen verder ook systeemziekten, zoals het syndroom van Sjögren, lupus (SLE) en sclerodermie. Hier is er niet enkel sprake van gewrichtsontstekingen, maar treden er ook inflammaties op in andere organen, zoals op de nieren, de longen en het hart.

2. Slijtagereuma’s

De slijtagereuma’s worden ook de artrosen genoemd. Deze reuma’s ontstaan vooral door het ouder worden. Vanaf het vijftigste levensjaar heeft één op de twee mensen last van deze slijtageverschijnselen, meestal ter hoogte van de wervelkolom, de heupen of de knieën. Artrose – ook wel degeneratieve reuma genoemd – is een aandoening waarbij de kwaliteit van het gewrichtskraakbeen snel afneemt. In een verder gevorderd stadium kan het kraakbeen zelfs volledig verdwijnen.

Artrose is een aandoening waarbij de kwaliteit van het gewrichtskraakbeen snel afneemt.

De ziekte treedt op wanneer de gewrichten gedurende een langere periode overbelast werden, waardoor het kraakbeen onvoldoende werd gevoed. Dit kraakbeen wordt broos, raakt geïrriteerd, breekt af en leidt tot een gewrichtsontsteking. Artrose komt eerst voor in grote gewrichten met een grote draaglast, maar de slijtage tast vooral de hand-, knie- en heupgewrichten aan. De patiënt ervaart een zwelling en/of stijfheid in zijn gewrichten, mogelijk met pijnen. Toch veroorzaakt slijtagereuma in de meeste gevallen geen ernstige problemen.

3. Wekedelenreuma’s

Zoals de naam het laat vermoeden, treedt “wekedelenreuma” op in de weke delen rond de gewrichten. Het zijn dus reuma’s die buiten de gewrichten ontstaan. Deze reumavorm manifesteert zich dan ook ter hoogte van spieren, pezen, banden, kapsels, slijmbeurzen en tussenwervelschijven. Dit reumatype komt vrij vaak voor. De patiënt ervaart meestal een aanhoudende pijn in spieren, pezen of gewrichtsbanden.

Wekedelenreuma ontstaat buiten de gewrichten.

De meest gekende voorbeelden van dit reumatype zijn tendinitis (peesontstekingen), fibromyalgie (pijn van spier- en bindweefsel) en lumbago (lendenverschot). Enkele andere wekedelenreuma’s zijn: tenniselleboog, RSI (“Repetitive Strain Injury” of muisarm), periarthritis (gewrichtsontsteking) van de schouder, het polstunneltunnelsyndroom (beknelling van de middelste zenuw bij de pols) en “polymyalgia reumatica” (spierreuma).

4. Skeletreuma’s

Skeletreuma’s of botreuma’s zijn – het woord zegt het zelf – reuma’s die de botstructuur aantasten. Het meest typische voorbeeld van een skeletreuma is osteoporose of botontkalking. Bij deze chronische ziekte worden de botten steeds brozer en kunnen ze zelfs breken. Maar ook de ziekte van Forestier (een combinatie van beenvorming en kraakbeendestructie) en de ziekte van Paget (verhoogde afbraak én onregelmatige aanmaak van been) behoren tot deze reumavorm.

De oorzaken van reuma

Bij veel reumatische aandoeningen is de oorzaak niet gekend. In sommige gevallen kan reuma het gevolg zijn van een overbelasting van een gewricht of het resultaat zijn van een te lang gemaakte repetitieve beweging.

In sommige gevallen kan reuma het gevolg zijn van een overbelasting van een gewricht.

Reuma kan ook erfelijk zijn: bepaalde personen kunnen een aanleg hebben om reuma te ontwikkelen. Ook gebrek aan beweging, stress, verstoringen in het afweersysteem (auto-immuunziekten) en andere factoren kunnen een rol spelen. De oorzaak van deze ontstekingsachtige aandoening hangt ook vaak samen met het type reuma.

Enkele voorbeelden:

• Bepaalde virussen, bacteriën of schimmels kunnen artritis veroorzaken.
• Erfelijke factoren kunnen aan de basis liggen van de ziekte van Bechterew.
• Een slechte nierfunctie kan jicht veroorzaken.
• Ouder worden en een te hoge belasting van de gewrichten kan slijtagereuma veroorzaken.
• Te veel computerwerk kan tot een muisarm leiden.
• Herhaaldelijk dezelfde bewegingen maken, kan RSI veroorzaken.

De behandeling van reuma

Warmte

Warmte is belangrijk om de spieren te ontspannen en de gewrichten soepeler te maken. Warmte is ook ideaal als voorbereiding op bewegen en oefentherapie, en het doet goed bij pijnlijke spierspasmen.

Medicatie

Bij reuma worden vooral pijnstillers en ontstekingsremmers voorgeschreven. Soms opteert de specialist voor lokale infiltraties met cortisone bij een heftige opstoot.

Kinesitherapie

Oefenen en voldoende bewegen is zeer belangrijk voor reumapatiënten. De bewegingen dienen wel steeds onbelast te gebeuren. De kinesitherapeut kan hierbij helpen en een oefenschema opstellen. Oefeningen in een verwarmd zwembad zijn zeer goed voor reumapatiënten.

Chirurgie

Mogelijke operaties zijn het wegnemen van het ontstoken omhulsel van de gewrichtsholte, het verwijderen van pijnlijke scheefstanden van de pezen of het herstellen van letsels aan pezen. Soms wordt er bot verwijderd om de pijn te verlichten of worden vastgeklemde zenuwen weer vrijgemaakt.

Voldoende rust en een goed slaapsysteem

Bij reuma is het belangrijk het lichaam niet extra te belasten. Op tijd rusten wordt daarom aanbevolen.

Een goed slaapsysteem met ergonomische lattenbodem en matras, zoals dat van Dorsoo, zorgt in eerste instantie voor een goede, correcte ondersteuning en een veel grotere relaxatie. Door de correcte slaaphouding zorgt het slaapsysteem voor een gevoelige ontlasting ter hoogte van de gewrichten. Zo kan de reumapatiënt met gevoelig minder pijn slapen.