De slaaphouding van koppels

Als we alleen slapen, nemen we vanzelf onze favoriete houding aan. Koppels daarentegen zullen zich bewust of onbewust aanpassen aan de aanwezigheid van hun partner. Samen slapen kan in verschillende houdingen, die we verderop in dit artikel toelichten. De slaaphouding van koppels kan variëren afhankelijk van comfort, relatiedynamiek en persoonlijke voorkeuren.

Volgens seksuologen is samen slapen een prachtige vorm van communicatie. De manier waarop we samen slapen, zou veel onthullen over de liefde. Maar exacte wetenschap is het nooit natuurlijk. De eerste vraag is wel: slapen koppels altijd samen?

Wel of niet samen slapen als koppel

Gaan we samen slapen, dan hebben we in het algemeen een betere relatie dan partners die op een verschillend tijdstip naar bed gaan. Uit het slaaponderzoek van Dorsoo in 2023 blijkt: 

• 42 % van de Vlamingen gaat op hetzelfde moment slapen.
• 26 % gaat nooit op hetzelfde moment slapen.
• 31 % gaat soms wel en soms niet op hetzelfde moment slapen.

Niet alle koppels slapen samen. 15 % van de koppels kiest af en toe voor een apart bed in dezelfde kamer en 20 % voor een aparte kamer. Als een koppel niet samen slaapt, betekent dat niet noodzakelijk dat de relatie slecht is, hoewel dat natuurlijk wel kan meespelen. Het kan evengoed betekenen dat ze een verhoogde nood aan slaapcomfort hebben en meer zelfzorg tonen op het gebied van slaap. Een van de voornaamste redenen om apart te slapen, is snurken. 30 % van de vrouwen met partner ervaart snurken van de partner als een probleem om in slaap te vallen.

Betekenis van de slaappositie van koppels

De positie waarin u en uw partner slapen, kan wat onthullen over uw relatie. In uw slaap hebt u geen controle over uw lichaamstaal. Daarom kan de manier waarop u ligt, wijzen op eventuele onderliggende spanningen. Ontdek hier wat lepelen en andere slaapposities kunnen betekenen. 

• Als lepeltjes dicht bijeen. Gewoonlijk omhelst de man de vrouw gedurende de eerste drie jaar van de relatie. De lepeltjeshouding biedt beide partners een maximale fysieke intimiteit  en psychologische nabijheid en hoeft daarom geen erotische betekenis te hebben. Degene die achteraan ligt, is vaak de gever in de relatie. Hij of zij is erg beschermend.

• Omstrengeld slapen. De intiemste slaaphouding is de houding met de gezichten naar elkaar toe en verstrengeld in een innige knuffel. De omstrengeling komt vooral voor tijdens vurige, passionele relaties. Partners zijn gek op elkaar en willen het liefst samensmelten. Partners die al langer samen zijn, nemen die houding soms aan na een vrijpartij of op momenten van vreugde.

• Face-to-face slapen. Net als bij de verstrengelde positie liggen partners die met hun gezicht naar elkaar toe slapen nog altijd dicht tegen elkaar aan, maar wel een paar centimeter uit elkaar of met delen van hun lichaam die elkaar raken. Deze positie kan zowel comfort en genegenheid in de relatie betekenen als wederzijds respect. Deze positie heeft het voordeel dat er nog altijd veel intimiteit is, maar beide partners het niet zo warm krijgen.

• Los verbonden. Beide partners slapen los van elkaar, maar zijn toch verbonden door een aanraking. Dat kan bijvoorbeeld de lepeltjeshouding zijn, maar met een beetje ruimte tussenin. Of ieder in zijn eigen slaaphouding maar wel verbonden met armen of voeten. Beginnende koppels laten vaak hun voorkeur voor bepaalde slaaphoudingen varen voor het plezier en de nabijheid van het samen slapen. Als de relatie een fase van voldoende vertrouwen bereikt, is het niet langer essentieel om de hele tijd dicht tegen elkaar aan te kruipen. Kleine lichamelijke aanrakingen zorgen voor het behoud van de emotionele connectie. 

• De koninklijke positie. Een van de partners ligt hoger en op de rug en de andere partner ligt met het hoofd op zijn schouder. De andere partner – meestal de vrouw – toont zich afhankelijk en inschikkelijk. De koninklijke positie biedt een vorm van bescherming en veiligheid aan de partner die lager op de schouder en borst ligt. Het zou de ideale remedie tegen stress zijn. Het is wel geen positie om de hele nacht aan te houden. Slechts 4 % van de koppels zegt dan ook effectief in deze houding te slapen.

• Liefdeswieg. De ene partner ligt op de rug, de andere op de buik, half verstrengeld op en in elkaar. Deze houding is zeer liefdevol en affectiegevend.

• De zeester. Bij de zeesterhouding strekt de ene partner zijn ledematen uit over het bed, waardoor de andere partner weinig slaapruimte heeft. Hoewel de zeesterhouding van de ene partner kan wijzen op het gevoel van intimiteit en vertrouwen binnen de relatie, kan de slaapkwaliteit van de andere partner belemmerd worden door een slechte uitlijning van de ruggengraat of een gebrek aan ruimte om zich om te draaien. Als één partner regelmatig de slaapruimte domineert, kan het nuttig zijn om te praten over ongelijke machtsdynamieken of grenzen binnen de relatie. Het kan ook een teken zijn dat de partners gewoonweg een breder bed of bredere matras nodig hebben.

• Met de ruggen naar elkaar. Hier liggen de partners ver uiteen, met de ruggen naar elkaar gekeerd. Dat duidt niet altijd op een negatieve slaaphouding. De houding gaat soms wel gepaard met woede, verdriet, angst of het meemaken van een moeilijke periode. Het kan ook wijzen op de behoefte om even alleen te zijn. Naarmate de tijd verstrijkt in de relatie, stijgt gewoonlijk de behoefte aan privacy tijdens het slapen. Intimiteit maakt dan plaats voor slaapkwaliteit. Beide partners nemen de slaaphouding aan waar zij voordien een voorkeur voor hadden. Als men daar allebei tevreden mee is, is er geen enkel probleem.

• Naast elkaar buikslapen. Als beide partners op hun buik slapen, is omhelzen moeilijk. Deze slaaphouding kan dan ook wijzen op angst of een gebrek aan intimiteit binnen de relatie. Het kan ook gewoon de natuurlijke slaaphouding zijn voor één of beide partners, meer weet dan dat buikslapen de onderrug en nek extra kan belasten. Dan moet niet zozeer aan de relatie gewerkt worden, maar wel aan beider slaapposities.

• De krab. Een van de partners ligt als het ware aan de rand van het bed in een vreemde positie. Bijvoorbeeld: één been hangt uit het bed of het hoofd ligt aan het voeteinde. Dat kan een uiting zijn van de behoefte om weg te vluchten van elkaar of van de relatie. In dat geval is het een voorbode van een problematische relatie of afkeer van de partner. Maar haast u niet met conclusies te trekken: als er overdag geen verdere waarschuwingssignalen zijn, is er geen reden om u zorgen te maken.

• De cliffhanger. Iemand slaapt aan de rand van het bed alsof hij er bijna af kan vallen. Dit kan erop wijzen dat de persoon ruimte en vrijheid waardeert tijdens het slapen. Of het kan gebeuren als de partner veel ruimte inneemt. Deze houding kan ook voorkomen als iemand het warm heeft en op zoek is naar verkoeling door zich af te scheiden van warmere delen van het bed of van de partner. Het kan ook een teken zijn dat er iets niet helemaal juist zit. Is de reden van het terugtrekken naar de rand van het bed woede, verdriet of angst? Dan gaat uw partner mogelijk door een moeilijke periode en heeft hij wat ruimte nodig.

• De derde man. Een van de partners neemt een kind of huisdier mee naar bed en legt het tussen beide partners in. De kans is groot dat degene die het dier mee naar bed neemt meer nood heeft aan aandacht of liefde. Het kan betekenen dat hij bang is voor afwijzing. Het dier wordt in dat geval gebruikt als barrière. Een kind meenemen naar bed kan wijzen op angst voor intimiteit of problemen. Het kind dient mogelijk als voorzorgsmaatregel om ruzies te vermijden. Het is dan onmogelijk om te discussiëren over problemen of om intiem te worden.

Evolutie van de slaaphouding van koppels door de nacht

De meeste stellen beginnen de nacht in een positie van nabijheid, zoals lepeltje-lepeltje liggen of met het hoofd op de schouder. Dat wordt vaak geassocieerd met gevoelens van comfort, veiligheid en verbondenheid. Na verloop van tijd zoeken partners vaak hun eigen ruimte op, met variaties zoals ruglig, buiklig of zelfs apart slapen. Die verschuivingen in slaaphoudingen kunnen verschillende redenen hebben, variërend van fysiek comfort tot individuele slaapgewoonten en voorkeuren. Hoewel het niet per se wijst op problemen in de relatie, kan het ook indicatief zijn voor de behoefte aan persoonlijke ruimte en autonomie binnen de relatie.

Evolutie van de slaaphouding van koppels door de jaren heen

Als we de slaaphoudingen overlopen, kunnen we stellen dat we ze kunnen indelen in afstand tot elkaar. Bij prille verliefdheid liggen de partners graag dicht bij elkaar en knuffelen ze veel. Door de bank genomen kiezen koppels met de jaren voor minder verstrengeling, zelfs in de startpositie. Zo wordt bijvoorbeeld de lepeltjeshouding iets losser. Een aanrakende hand of voet waarborgen nog de emotionele kant. Het is een manier van evenwicht tussen behoefte aan nabijheid en elkaar toch eigen ruimte gunnen. Na enige tijd voelen veel stellen zich zeker genoeg om een beetje meer comfort (lees: ruimte) toe te laten in bed en dus hun eigen voorkeurslaaphouding aan te nemen. Andere stellen slapen rug tegen rug of de billen raken elkaar. Die behoefte aan afstand heeft niet noodzakelijk iets te maken met een mindere relatie.

Kortom: slaaphoudingen zijn meer dan alleen fysieke posities die ingenomen worden tijdens het slapen. Ze dienen als een venster naar de innerlijke wereld van een relatie, waarbij intimiteit, autonomie, comfort en conflict allemaal weerspiegeld worden in de manier waarop partners zich 's nachts tot elkaar verhouden. 

Gerelateerde artikels

• Hoe vrouwen slapen en hoe mannen slapen: de verschillen
• Seks en rugpijn
• Wat is de beste slaaphouding?