Rugklachten bij kinderen en jongeren

Het dragen van zware boekentassen of rugzakken, te veel zitten, een slechte houding en gebrek aan beweging zijn de belangrijkste oorzaken van rugklachten bij kinderen en jongeren. 

Meer dan 80% van de volwassenen (+18 jaar) krijgt rugpijn. Dit percentage is groot, maar uit een recent onderzoek aan de universiteit van Harvard blijkt dat ook meer en meer kinderen te kampen krijgen met rugpijn. Bij kinderen tussen 6 en 12 jaar ligt dit rond de 20%, bij tieners en jongvolwassenen stijgt de prevalentie (het voorkomen van rugklachten) naar 66%.

Zware boekentassen en rugzakken

Een boekentas of rugzak mag niet meer wegen dan 10% van het lichaamsgewicht van de drager of draagster. Vaak wegen schooltassen meer dan 33% van het gewicht van het kind. Dit is slecht voor de gezondheid van de rug en kan op lange termijn een verkeerde kromming en scheefstand van de wervelkolom veroorzaken. De boekentas of rugzak lichter maken is noodzakelijk om te vermijden dat een kind al op jonge leeftijd chronische rugpijn ontwikkelt. Vaak nemen kinderen overbodig veel boeken mee en is het zelfs mogelijk om de spullen in een lessenaar of in een kast op school te laten.

Ideaal is om de lasten (boeken, schriften, …) te verdelen over 2 tassen. Zo worden de armspieren meer ingezet en de rugspieren toch wat gespaard. Een tas met een handvat in plaats van een schouderriem krijgt de voorkeur. De lasten verdelen, is meestal praktisch niet haalbaar. De boekentas of rugzak in één hand dragen, zorgt echter voor een hoge belasting van de rug. Vooral het verlichten van de boekentas of rugzak en het correct op de rug dragen is belangrijk om te voorkomen dat uw kind rugpijn krijgt.  

Tegenwoordig lijken de schooltassen op wieltjes een oplossing om de zware boekentas niet op de schouder of op de rug te moeten dragen, maar dit is ook niet goed, omdat het kind zich moet draaien om de tas te trekken.

Een ideale boekentas zit vlak op de rug en zit net boven het bekken en net onder de schouders. De straps moeten breed genoeg (ongeveer 4 cm) en goed opgevuld zijn om de druk op het schoudergewricht en het sleutelbeen te verminderen. Tijdens de pauze kan het kind de boekentas op de grond zetten. Om hem terug op te nemen, buigt hij of zij best door de knieën. 

Rugklachten bij kinderen door een slechte houding

Een andere oorzaak van rugpijn bij kinderen is de slechte, voorovergebogen houding die ze vaak aannemen op de schoolbanken of op de sofa. Deze kromming naar voor tussen de schouderbladen zorgt voor een hogere belasting op de wervelkolom.

Kinderen krijgen ook te maken met een groeispurt. Dit is een kritische periode voor de groei van botten en spieren en dus ook voor de groei van de wervelkolom. Een bepaalde kromming (door bijvoorbeeld veel te zitten) van de wervelkolom vóór de groeispurt kan leiden tot een bepaalde scheefstand na de groeispurt. De periode vóór de groeispurt is dus belangrijk om kinderen alert te maken voor wat een goede houding is. Met een goede houding bedoelen we voornamelijk het behouden van de normale kromming van de wervelkolom.

Tegenwoordig gaan kinderen minder bewegen en buitenspelen, maar zitten ze wel uren voor de televisie of de computer. De rompspieren ontwikkelen zich daardoor niet in de goede balans, waardoor een verkeerde houding op lange termijn zorgt voor scheefstand van de wervelkolom. 

Rugpijn bij jongeren

Ook het aantal jongvolwassenen (18-24) met rugpijn stijgt. De vereniging van Britse chiropractici onderzocht hoe het gesteld is met de rug van jongeren. Uit de studie blijkt dat meer dan 28% van de 18- tot 24-jarigen al chronische rugklachten heeft.

De gezondheidsexperts leggen de link tussen het stijgend aantal rugklachten bij jongeren en de levensstijl. Jongeren zitten bijna 10 uur per dag neer – op school, op het werk, voor de computer of voor de televisie. Daarbij bewegen ze ook een stuk minder dan bijvoorbeeld de jeugd uit de jaren 80. De vereniging wil jongeren motiveren om uit hun zetel te komen. Bewegen is goed voor de algemene gezondheid en de conditie. Een goede balans tussen de rug- en buikspieren is belangrijk. Door te sporten worden de rug- en buikspieren sterker, waardoor de rugklachten verminderen en kunnen verdwijnen.

Tips om rugpijn bij uw kind te voorkomen

Meer bewegen en een juiste houding aannemen, zijn rugsparend. Heeft uw kind rugpijn, dan is het aangeraden om uw kind dagelijks stretchoefeningen laten uit te voeren. Een bezoek aan een kinesitherapeut of rugschool (opleiding waarin houdingscorrigerende oefeningen en technieken worden aangeleerd om de rug minder te belasten) is zeker nuttig om spierversterkende en rugsparende oefeningen aan te leren.

Lage rugpijn op kinderleeftijd zorgt voor een sterk verhoogd risico op lage rugpijn als volwassene. Het is dus belangrijk om als ouder vroeg te reageren en het kind bewust te maken van een goede lichaamshouding, correcte rugbelasting en voldoende bewegen. Spoor uw kind aan om meer dynamisch te zitten (op verschillende kussens, materialen, ... zitten) en om korte bewegingsmomenten in te lassen (op school, thuis, ...). U doet dit best op lagere schoolleeftijd. Kinderen zitten dan nog vóór de groeispurt en kunnen er al bewust over nadenken. 

Opletten bij zwaar sporten

Experts raden aan om voldoende te bewegen om rugklachten bij kinderen en jongeren te vermijden. Er moet echter ook opgelet worden bij kinderen die aan zware sporten doen. De groeischijven van kinderen worden extra belast bij zware (kracht)training. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat blessures het meest optreden rond de onderrug, de knieën en de heupen. Kinderen ( -16 jaar) zijn kwetsbaarder voor blessures in de groeischijven van het beenderskelet. Het risico op scheuren in botstructuren, pezen en ligamenten neemt toe en daardoor kan het skelet al op jonge leeftijd vervormen.

Om rugklachten te vermijden, is het dus belangrijk om aangepast te trainen, zonder gebruik te maken van extra gewichten (zoals halters). Een kinesitherapeut of fitnessbegeleider kan uw kind hierin begeleiden. Voldoende variatie in het sporten en correcte uitvoeringstechnieken kunnen overtraining en blessures voorkomen. Eenmaal uw kind zijn groeispurt heeft gekregen, kunnen zwaardere trainingen toegelaten worden.

In een notendop:

• Zware boekentassen, een gebrek aan beweging en een slechte houding veroorzaken rugklachten.
• Een boekentas of rugzak mag niet meer wegen dan 10% van het lichaamsgewicht van het kind.
• Een ideale boekentas of rugzak zit vlak op de rug en net boven het bekken en net onder de schouders.
• De straps moeten breed genoeg en goed opgevuld zijn om de druk op het schoudergewricht en het sleutelbeen te verminderen.
• Meer bewegen, de rug correct belasten en een goede lichaamshouding zijn belangrijk voor een kind om geen (chronische) rugklachten te krijgen.
• Probeer de zit-tijd van uw kind op school en na de schooluren te onderbreken en te beperken.

Gerelateerde artikels

• Sterke buikspieren sparen de rug
• In beweging bij rugpijn
• Ergonomie op kantoor
• Kinderen en slaap
• 10 tips voor een betere ergonomie