Slaapgewoontes in andere culturen: niet gewoon
U hebt er wellicht nog nooit de slaap voor gelaten, maar het slaappatroon dat u – in het beste geval zo trouw mogelijk – aanhoudt, deelt u niet noodzakelijk met de rest van de wereld. Zelfs niet met de rest van Europa. We hoeven maar even zuidwaarts te gaan, naar warmere oorden, en daar duikt het fenomeen van het middagdutje al op. De Spaanse siësta, die kennen we allemaal wel.
Een dutje over de middag: klimaat en werkethos
Klimaat is een eerste factor die de slaapgewoontes beïnvloedt. De verklaring waarom het middagdutje ingebakken zit in de slaapcultuur in landen met een warm klimaat, ligt voor de hand: tussen de middag is het gewoon te heet om te werken. Dat geldt voor zowat alle Zuid-Europese en mediterrane landen, maar ook in het Midden-Oosten, Latijns-Amerika, China en Bangladesh is het gebruikelijk.
In Japan is het eveneens een aanvaard verschijnsel. Daar speelt dan eerder de werkethos: het middagdutje dat zij inemuri noemen, is er ingeburgerd, maar dan om bedrijfseconomische redenen. De productiviteit van de werknemer na het middagslaapje zou erop vooruitgaan, wat ondertussen ook gestaafd wordt door studies.
Wanneer staan we op en wanneer gaan we slapen?
Als we een aantal academische en commerciële onderzoeken (onder meer van Polar en de health-afdeling van Philips) samenleggen, komen we eropuit dat we in België gemiddeld een halfuurtje voor middernacht in bed raken om even na 7 uur op te staan, waardoor we afklokken op ongeveer 7.30 uur slaap. Dat is eigenlijk zowat de voorgeschreven slaapduur. We schreven dan ook al eerder dat we genoeg slapen (maar voegden er toen aan toe dat we daarom niet altijd goed slapen). Misschien ligt het aan hun inemuri, maar 's nachts slapen de Japanners bijna een uur minder dan wij.
Het is niet verwonderlijk dat mensen in landen met middagdutjes – meestal dus warme landen – gewoonlijk ook later gaan slapen. Opvallend in die landen is ook dat kinderen daar heel laat opblijven. Dat zal u zeker al opgevallen zijn als u op reis was in pakweg Spanje, Portugal of Cuba: kinderen spelen er tot laat nog op straat en dartelen tussen de terrassen door. Ook de volwassenen staan daar bekend als nachtbrakers. In Aziatische landen blijven de kinderen ook langer op, omdat de ouders vaak later thuiskomen van het werk en toch nog wat tijd met hen willen doorbrengen.
Bij de vroege opstaanders vinden we ook een aantal warme landen, maar dat zijn meestal tegelijk landen met een groot aandeel arme bevolking, zoals Cuba, Colombia of Zuid-Afrika. Omdat ze minder elektriciteit hebben, leven ze op het ritme van natuurlijk licht.
Niet iedereen slaapt 's nachts in één trek door
Ontsnappen helemaal aan bovenstaande vergelijkingen: een aantal Afrikaanse stammen die gewoon slapen als ze er behoefte aan hebben. Dat kan op elk moment van de dag, avond of nacht. Daarbij slapen ze niet noodzakelijk in een trek door. Dat heet gesegmenteerde slaap, of polyfasische slaap. Er wordt overigens vermoed dat wij ook met zijn allen veel meer op die manier sliepen voor de komst van elektriciteit. Maar de geschiedenis van de slaap, dat is weer een ander verhaal.
Verbeter uw nachtrust
Een goede nachtrust is essentieel om goed te recupereren. Lees meer over het best ondersteunende bed van Dorsoo.
Weekdagen versus weekend
In het algemeen slapen we wereldwijd iets langer in het weekend dan op weekdagen. In België, bijvoorbeeld, gaan we in het weekend gemiddeld na middernacht slapen, maar blijven we dan wel tot na 8 uur liggen. Het extreemste verschil tekenen we op in Australië, waar ze vroege opstaanders zijn in de week. Bijna de helft van hen staat voor 7 uur op en 12 % zelfs om 5 uur. In het weekend compenseren ze dat door soms tot 13 uur 's middags in bed te blijven liggen, zo bleek uit een studie uit 2018 gepubliceerd naar aanleiding van World Sleep Day.
In welk soort bed slapen we?
De vraag is ten eerste of we wel overal in een bed slapen – maar dat blijkt meestal wel het geval te zijn. Het klassieke bed met de matras is gangbaar over de hele wereld. Ja, in Latijns-Amerikaanse landen bengelen slaapkoppen weleens in een hangmat ofwel hamaca, of Japanners vallen weleens in de armen van Morpheus op een tatami, de mat die we ook kennen van het judo.
De grootte van het bed verschilt wel, en daarbij zien de Amerikanen het groot: daar treffen we relatief meer kingsize bedden aan in de slaapkamers. In Europa is er een markt voor technische slaapsystemen en lattenbodems zoals het ACTIVE+ slaapsysteem dat Dorsoo produceert. In Amerika is dat soort slaapsystemen minder bekend.
Met wie slapen we?
Nee, we willen niet indiscreet zijn, maar we willen gewoon aanhalen dat koppels meestal samen slapen in een bed. Dat is eigenlijk een modeverschijnsel dat nu gangbaar is, maar het niet altijd geweest is. U hebt vast nog wel historische films of kostuumdrama's gezien waaruit duidelijk bleek dat de protagonist en protagoniste elk hun eigen slaapvertrek hadden. Dat was toen algemeen gewoon veel gangbaarder.
In Japan slapen 20 tot 25 % van de koppels wel apart. Weer vanuit die efficiëntiedrang: er moet namelijk gewerkt worden de volgende dag en dus komen Japanners het liefst zo uitgeslapen mogelijk aan op kantoor, zonder elkaar te hebben gestoord 's nachts. Opmerkelijk is eigenlijk dat nogal wat mensen aanstippen dat ze wel alleen zouden willen slapen – hoewel ze dat dus niet doen. In Canada loopt dat zelfs op tot ongeveer een derde van de bevraagden.
Samen slapen, in groep, gebeurt ook nog altijd, maar dan bij stammenvolkeren als de Apaches of Aboriginals. Ze slapen dan vooral samen in groepen van dezelfde generatie.
Goede en slechte slaapgewoontes
Schermtijd niet goed voor het slapen? Dat beseffen we misschien wel, maar twee derde van de wereldwijd bevraagden geeft aan toch de avond af te sluiten met minstens een uurtje tv voor het slapengaan.
Dat het daarna stil zou moeten zijn op de kamer, geldt bijvoorbeeld niet voor de inwoners van Caïro. Ze staan erom bekend dat ze met het raam open slapen en het lawaai van de stad binnenlaten. Dat lawaai stoort hen net niet, maar is juist een soort vertrouwd achtergrondgeluid om bij in slaap te vallen. Historici schrijven dat toe aan de lawaaierige traditie van de stad, al eeuwenlang, waardoor de inwoners van generatie op generatie gewoon geraakt zijn aan een geluidsbrij bij het slapengaan.
In Bali bestaat er dan weer iets als een angstslaap om de vrees weg te slapen, en in sommige Scandinavische landen is het enigszins gebruikelijk om baby's buiten te laten slapen, ook al is het bitter koud. Daar worden ze sterker van, luidt daar het credo.
Geef ons toch maar ons vertrouwde Dorsoo-bed in een rustige, stille, comfortabele kamer.
Gerelateerde artikels
