Wat zijn slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen?
Slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen zijn aandoeningen waarbij een abnormale of moeilijke ademhaling tijdens de slaap optreedt, gaande van chronisch snurken tot slaapapneu. Sommige slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen hebben beperkte gevolgen voor de gezondheid, maar andere kunnen ernstige gevolgen hebben door hun mogelijke effecten op de slaap en het evenwicht tussen zuurstof en koolstofdioxide in het bloed.
De oorzaken van slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen
Niet voor alle ademhalingsstoornissen tijdens de slaap valt een oorzaak te detecteren, maar de medische wetenschap stipt wel een aantal factoren aan die een nefaste invloed hebben op de ademhaling tijdens de slaap. De meeste daarvan zijn overigens niet bevorderlijk voor de ademhaling tout court en kunnen ook overdag problemen opleveren: roken, leeftijd (de structuren in neus en keel verslappen), allergieën, astma en andere longaandoeningen, overgewicht, alcoholgebruik ...
Soorten slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen
Een deel van de slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen houdt verband met de status van de ademhalingsstroom zelf, terwijl andere te maken hebben met het geluid dat de ademhaling produceert tijdens de slaap.
Stoppen met ademen tijdens de slaap: apneu
Obstructief slaapapneu is een van de meest voorkomende slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen. Bij obstructief slaapapneu klapt de luchtweg tijdens de slaap herhaaldelijk dicht, waardoor de ademhaling stokt, het zuurstofgehalte in het lichaam daalt en de slaap gefragmenteerd verstoord wordt.
Obstructief slaapapneu treft maar liefst 30 % van de volwassenen en komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Vermoed wordt dat de prevalentie in de toekomst zal toenemen samen met de toenemende obesitas in het westen, de welvaartsziekte die vandaag evenzeer een armoedeziekte geworden is en het schrikwekkende predikaat 'stille doder' opgekleefd krijgt.
Verder zijn er nog centraal slaapapneu, dat een neurologische oorzaak heeft, en gecombineerd slaapapneu. Meer nuances over al die soorten apneu kunt u in een specifiek artikel op onze blog lezen. Als slaapapneu aanhoudt en syndromatisch is, leidt het tot hypersomnie (chronische slapeloosheid).
Te weinig zuurstof tijdens de slaap
Dit wordt ook hypopneu genoemd en onderscheidt zich van slaapapneu doordat er hier geen sprake is van een volledige blokkering en stopzetting van de ademhaling, maar van een verminderde luchtstroom van minstens 50 % over een langere periode. Afhankelijk van de ernst van de zuurstofbelemmering kan dit leiden tot hypoxie (zuurstoftekort in de weefsels) en tot hypoxemie (zuurstoftekort in het bloed).
Te vlug ademen tijdens de slaap
We ademen gemiddeld 12 tot 14 keer per minuut als we wakker zijn en 6 tot 8 keer als we slapen. Doen we dat meer dan 20 keer per minuut op een oppervlakkige manier, dan spreken we over tachypneu. Nachtelijke tachypneu wordt gekenmerkt door een aanhoudende toename van de ademhalingsfrequentie tijdens de slaap, die hoger ligt dan de gebruikelijke 6 tot 8 keer per minuut. De nachtelijke variant treedt op bij het begin van de slaap, houdt tijdens de gehele slaap aan en stopt onmiddellijk bij het ontwaken.
Hyperventilatie tijdens de slaap
Daar waar tachypneu slaat op het aanhoudend te vlug en te oppervlakkig ademen tijdens de slaap, gaat acute hyperventilatie tijdens de slaap over plotse aanvallen of episodes van te vlugge, te intense en te diepe ademhaling (net zoals bij hyperventilatie overdag). Het voornaamste verschil met acuut hyperventileren overdag is dat de nachtelijke variant volledig onbewust kan gebeuren. Dan ervaart u de hyperventilatie an sich niet, maar wordt u wakker met een onwel gevoel en een paniekerig gevoel. De ademhaling is zonder dat u het weet op hol geslagen. Het hart klopt tegelijk fel en hard door het teveel aan koolzuur in het bloed.
Ademhalingsgerelateerde geluiden tijdens de slaap
Blazen of zwaar ademen tijdens de slaap
Als de mondademhaling te hevig verloopt, kunnen we daarbij een blazend geluid maken dat op zware ademhaling wijst.
Kreunen tijdens de slaap
Ook wel cathatrenie genoemd in medisch jargon, een vrij zeldzame aandoening waarbij we kreunende geluiden maken tijdens de slaap, vooral op het einde van een lang aanhoudende uitademing. Hoewel dus zeldzaam, zijn het dan toch vooral kinderen die er last van hebben.
Fluitende of piepende geluiden maken tijdens de slaap
Dit wordt ook weleens met de Engelse term wheezing benoemd en wordt ook veel gebruikt in een astmacontext. Het fenomeen verwijst naar het onafgebroken fluitende geluid dat ontstaat bij het ademen als een deel van de ademhalingswegen vernauwd of geblokkeerd is (bijvoorbeeld vernauwing van de onderste luchtwegen bij een astmatische aanval). Soms treedt het ook op als de luchtstroomsnelheid binnen de ademhalingswegen verhoogd is (bijvoorbeeld bij intensief sporten kan het ook voorvallen).
Snurken tijdens de slaap
Snurken is het hese of harde geluid dat ontstaat als er lucht langs de weefsels in uw keel stroomt in ontspannen toestand, waardoor de weefsels trillen als u ademhaalt. Het sleutelwoord is 'ontspannen': als dat te ontspannen is, ontstaat snurken – vandaar de link met alcoholgebruik en leeftijd, omdat de omliggende structuren dan verslappen. Bijna iedereen snurkt af en toe, maar voor sommige mensen kan het een chronisch probleem zijn en tot hypersomnie leiden. Soms kan het ook wijzen op een ernstige gezondheidstoestand. Bovendien kan snurken hinderlijk zijn voor de partner.
Verbeter uw nachtrust.
Een goede nachtrust is essentieel om goed te recupereren. Lees meer over het best ondersteunende bed van Dorsoo.
Hoe slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen oplossen?
In ons artikel over slaapapneu leest u meer over hoe die meest voorkomende ademhalingsaandoening verholpen wordt. Daarbij komt vaak een CPAP-toestel in beeld, een soort luchtpomp die zorgt voor een geringe overdruk waardoor 's nachts de luchtwegen opengehouden worden. Het is ook geschikt bij hypopneu of cathatrenie.
Voor de meeste geluidsgerelateerde ademhalingsstoornissen, zoals snurken (lees zeker eens onze zeven tips tegen snurken), piepen of zwaar ademen, geldt dat we moeten proberen in te werken op de oorzaak: de zwaarlijvigheid, het roken, het drinken, de allergie of de astma of andere longaandoening.
Andere tips kunnen zijn:
- slapen in een meer rechtopstaande positie door het hoofdeinde van het bed hoger te zetten
- beweging en activiteiten bij constante ademhaling zonder al te zwaar in zuurstofschuld te gaan (hardlopen, fietsen ...)
- yoga en mediteren met focus op ademhaling
Als stress de boosdoener is, moet u zo mogelijk die stresserende factoren proberen weg te werken. Hier leest u een aantal tips hoe u uw slaapkamer stressvrij kunt houden.
Advies bij slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen
De stoornissen waarbij ademhalingsgerelateerde geluiden optreden, zijn an sich vrij onschuldig. Tenzij ze u of uw partner uit hun slaap houden. Als er een ernstige medische aandoening aan de grondslag ligt, moet die uiteraard eerst onder de loep genomen worden.
Slaapapneu is een typische aandoening om mee naar een slaaponderzoekscentrum te trekken. Een huisarts kan u doorverwijzen naar de aangewezen onderzoeksinstelling.
Gerelateerde artikels
