Wat is parasomnie?
Parasomnie is een verzamelnaam voor alle abnormale gedragingen die zich kunnen voordoen tijdens de slaap. Er worden daden of acties gesteld die niet wenselijk zijn tijdens een normale nachtrust, gaande van onschuldige fenomenen (zoals praten in de slaap) tot ronduit gevaarlijke (agressieve bewegingen naar de partner).
De oorzaken van parasomnie
Van de meeste parasomnieën is de oorzaak onbekend. Nogal wat parasomnieën ontstaan op kinderleeftijd en verdwijnen daarna spontaan. Er is wel een erfelijkheidsfactor onder familieleden. Stress of slaapgebrek, bijvoorbeeld bij tandenknarsen, lijken wel medebepalende factoren te zijn.
Soorten parasomnie
De uitingsvormen die onder de noemer parasomnie vallen, variëren sterk in intensiteit en potentieel gevaar.
Ritmische bewegingsstoornissen
Hierbij denken we aan bewegingen zoals hoofdbonken of overmatig woelen en wentelen van het lichaam, vooral bij het inslapen. Vooral bij jonge kinderen treden die ritmische bewegingsstoornissen op, en vaak verdwijnen ze spontaan.
Slaapwandelen
Slaapwandelen doet zich meestal voor in het eerste gedeelte van de nacht. Tot de leeftijd van twaalf jaar is slaapwandelen een goedaardige stoornis die spontaan verdwijnt. Als het zich voordoet op volwassen leeftijd, kan stress of slaaptekort de oorzaak zijn. Kenmerkend is dat de slaapwandelaar zich zijn nachtelijke wandeling niet herinnert.
Nachtelijke angstaanvallen
Nachtelijke angstaanvallen uiten zich in plots ontwaken, overeind veren, een luide gil slaken en/of uiterlijk vertoon van intense angst, zoals luid huiveren. Angstaanvallen doen zich meestal voor in het eerste deel van de nacht. Het zijn vooral, zelfs bijna uitsluitend, kinderen die eraan lijden. Als u hen aanspreekt tijdens de aanval, weten ze daar de volgende dag niets meer van.
Nachtmerries
In tegenstelling tot angstaanvallen doen nachtmerries zich eerder voor in het midden van de nacht of naar het einde toe. U droomt over angstaanjagende feiten die soms nog even blijven nazinderen als u wakker wordt.
REM-related behavioral disorder
Heel wat ernstiger dan een nachtmerrie is als u tijdens de REM-slaap een heel levendige droom ervaart waarin u het gevoel hebt aangevallen te worden en daarop heel afwerend reageert, met agressieve bewegingen waarbij u zichzelf en/of uw bedpartner kunt kwetsen. Gelukkig is de aandoening zeldzaam. Ze wordt het vaakst vastgesteld bij mannen van middelbare of hogere leeftijd.
Tandenknarsen
Bij tandenknarsen maken uw kaken malende bewegingen en schuren uw tanden zo krachtig over elkaar. Dat veroorzaakt slijtage aan uw gebit. Bij ongeveer 5 % van de bevolking is het een chronische aandoening.
Praten in de slaap
Iedereen zal weleens iemand gehoord hebben die iets zegt in zijn slaap. Van alle 'abnormale' gedragingen is het de parasomnie die het vaakst voorkomt. Gelukkig is het vrij onschuldig, tenzij meeslapende partners er echt last van zouden hebben als het praten te frequent gebeurt.
Slaapstuip
Een slaapstuip is een plotse lichaamsbeweging tijdens het inslapen waarbij u het gevoel hebt dat u in een put valt. Die samentrekking van de spieren of spierschok is gewoon een teken dat we ons ontspannen en ons klaarmaken om te slapen. Spieren hebben immers reflexen. Bij het plotseling ontspannen tijdens het inslapen, reageert het lichaam in een reflex door zich weer op te spannen.
Verbeter uw nachtrust.
Een goede nachtrust is essentieel om goed te recupereren. Lees meer over het best ondersteunende bed van Dorsoo.
Hoe parasomnie oplossen?
Omdat parasomnie een verzamelnaam is van vrij uiteenlopende gedragingen, is er geen algemene oplossing aan te reiken. Zoals eerder al aangehaald, verdwijnen sommige parasomnieën spontaan, zonder dat er behandeling nodig is. Andere, zoals praten in de slaap of slaapstuipen, zijn vrij onschuldig en vergen zelden verder onderzoek. Voor nog andere parasomnieën zijn er specifieke oplossingen:
- Bij tandenknarsen helpen ontspanningsoefeningen. Is dat ontoereikend, dan kunt u overwegen om speciale beugeltjes aan te brengen. Daarvoor raadpleegt u het best een tandarts of orthodontist.
- Bij REM-related behavioral disorder kan specifieke medicatie het probleem doorgaans gedeeltelijk oplossen.
Voor de andere parasomnieën is verder onderzoek nodig.
Advies bij parasomnie
We gaven hierboven al aan dat de ernst van parasomnieën sterk gegradeerd is: of ze gaan vanzelf weg, of ze zijn onschuldig, tot parasomnieën die tot lijfelijk gevaar kunnen leiden. In die laatste gevallen wendt u zich het best tot een huisarts, die u al dan niet zal doorverwijzen voor verder onderzoek.
Gerelateerde artikels
